Eet- en drinkstoornissen bij volwassenen
Wat zijn eet- en drinkstoornissen bij volwassenen?
De mond wordt gebruikt om te spreken, maar ook om te eten en te drinken. Slikstoornissen kunnen ontstaan door veranderingen in de structuren van de mond, de keel en het strottenhoofd. Er kunnen problemen ontstaan in de aansturing van de spieren, of er kan sprake zijn van een plaatselijke beschadiging waardoor het slikken minder goed gaat. Slikstoornissen kunnen ook voorkomen in moeite hebben met kauwen of problemen hebben het voedsel vanuit de mond naar de keel de transporteren.
- Neurologische slikproblemen
Patiënten die een beroerte (CVA) hebben doorgemaakt hebben in het algemeen veel problemen met dunvloeibaar voedsel en/of drinken. Door verlies van gevoel achterin de keel en door mogelijke opgetreden verlammingen is de coördinatie tussen het slikken en het afsluiten van de luchtpijp verstoord en is er kans op verslikken. Een ander probleem kan zijn dat door een aangezichtsverlamming de lippen niet goed kunnen sluiten of dat er door een verlamming van de spieren van de tong de voedselbrok niet midden op de tong kan worden verzameld; er blijven resten in de mond achter.
Andere neurologische oorzaken van slikproblemen kunnen spierziekten zijn; door een algehele spierzwakte is kauwen moeilijk en kunnen de spieren achterin de keel het voedsel ook niet meer goed richting de slokdarm transporteren.
- Oncologische slikproblemen
Ook door operaties in het hoofd-halsgebied kunnen problemen optreden, omdat er bijv. bepaalde spieren gedeeltelijk of geheel zijn weggehaald. Ook door bestraling kunnen slikstoornissen optreden; door radiotherapie worden spieren stijf en ongevoelig.Slikstoornissen hebben zowel lichamelijke als sociale gevolgen. Lichamelijke gevolgen zijn bijvoorbeeld verslikken, moeite met kauwen, het blijven hangen van voedsel of ongewenst gewichtsverlies. Sociale gevolgen van slikproblemen zijn bijvoorbeeld dat het nuttigen van een diner in een restaurant kan lastig zijn en dat het plezier in het eten en drinken kan verdwijnen.
De mond wordt gebruikt om te spreken, maar ook om te eten en te drinken. Slikstoornissen kunnen ontstaan door veranderingen in de structuren van de mond, de keel en het strottenhoofd. Er kunnen problemen ontstaan in de aansturing van de spieren, of er kan sprake zijn van een plaatselijke beschadiging waardoor het slikken minder goed gaat. Slikstoornissen kunnen ook voorkomen in moeite hebben met kauwen of problemen hebben het voedsel vanuit de mond naar de keel de transporteren.
- Neurologische slikproblemen
Patiënten die een beroerte (CVA) hebben doorgemaakt hebben in het algemeen veel problemen met dunvloeibaar voedsel en/of drinken. Door verlies van gevoel achterin de keel en door mogelijke opgetreden verlammingen is de coördinatie tussen het slikken en het afsluiten van de luchtpijp verstoord en is er kans op verslikken. Een ander probleem kan zijn dat door een aangezichtsverlamming de lippen niet goed kunnen sluiten of dat er door een verlamming van de spieren van de tong de voedselbrok niet midden op de tong kan worden verzameld; er blijven resten in de mond achter.
Andere neurologische oorzaken van slikproblemen kunnen spierziekten zijn; door een algehele spierzwakte is kauwen moeilijk en kunnen de spieren achterin de keel het voedsel ook niet meer goed richting de slokdarm transporteren.
- Oncologische slikproblemen
Ook door operaties in het hoofd-halsgebied kunnen problemen optreden, omdat er bijv. bepaalde spieren gedeeltelijk of geheel zijn weggehaald. Ook door bestraling kunnen slikstoornissen optreden; door radiotherapie worden spieren stijf en ongevoelig.Slikstoornissen hebben zowel lichamelijke als sociale gevolgen. Lichamelijke gevolgen zijn bijvoorbeeld verslikken, moeite met kauwen, het blijven hangen van voedsel of ongewenst gewichtsverlies. Sociale gevolgen van slikproblemen zijn bijvoorbeeld dat het nuttigen van een diner in een restaurant kan lastig zijn en dat het plezier in het eten en drinken kan verdwijnen.
Wat doet de logopedist?
De logopedist kan met een slikonderzoek de oorzaak van de slikstoornis opsporen en vaststellen in welke fase van het slikproces de stoornis zich bevindt. Het logopedisch onderzoek kan worden uitgebreid met een onderzoek door een KNO-arts en/of een radioloog. Vaak wordt een patiënt met slikproblemen ook besproken in een multidisciplinair team waarin de behandelende arts, diëtist, en de verzorging deelnemen en eventueel de patiënt of zijn familie.Afhankelijk van de oorzaak en de ernst van het slikprobleem stelt de logopedist in overleg met de patiënt een behandelplan op. De logopedische begeleiding kan zich richten op het verminderen van het risico op verslikken, het verbeteren van de voedingstoestand of het met meer plezier eten en drinken. De interventie kan zich richten op de stoornis door middel van het aanleren van compensatiestrategieën of het trainen van specifieke spieren. Daarnaast worden meestal adviezen aan de cliënt (en zijn omgeving) gegeven met betrekking tot bijvoorbeeld de houding tijdens de maaltijd, de consistentie van het voedsel en de wijze van aanbieden.
De logopedist kan met een slikonderzoek de oorzaak van de slikstoornis opsporen en vaststellen in welke fase van het slikproces de stoornis zich bevindt. Het logopedisch onderzoek kan worden uitgebreid met een onderzoek door een KNO-arts en/of een radioloog. Vaak wordt een patiënt met slikproblemen ook besproken in een multidisciplinair team waarin de behandelende arts, diëtist, en de verzorging deelnemen en eventueel de patiënt of zijn familie.Afhankelijk van de oorzaak en de ernst van het slikprobleem stelt de logopedist in overleg met de patiënt een behandelplan op. De logopedische begeleiding kan zich richten op het verminderen van het risico op verslikken, het verbeteren van de voedingstoestand of het met meer plezier eten en drinken. De interventie kan zich richten op de stoornis door middel van het aanleren van compensatiestrategieën of het trainen van specifieke spieren. Daarnaast worden meestal adviezen aan de cliënt (en zijn omgeving) gegeven met betrekking tot bijvoorbeeld de houding tijdens de maaltijd, de consistentie van het voedsel en de wijze van aanbieden.
Vergoeding?
Het onderzoek en de behandeling van slikstoornissen worden vergoed door de ziektekostenverzekeraars, na verwijzing door huisarts of medisch specialist. Bij volwassenen kan er aanspraak gemaakt worden op het eigen risico.
Het onderzoek en de behandeling van slikstoornissen worden vergoed door de ziektekostenverzekeraars, na verwijzing door huisarts of medisch specialist. Bij volwassenen kan er aanspraak gemaakt worden op het eigen risico.